Choroba nowotworowa to jedno z najtrudniejszych doświadczeń, jakie mogą spotkać człowieka i jego rodzinę. Gdy rak dotyka bliską osobę, pojawia się bezradność, strach i pytanie: “jak mogę pomóc?”. Wsparcie emocjonalne i praktyczne od najbliższych ma ogromny wpływ na samopoczucie pacjenta i często staje się ważnym elementem całego procesu leczenia.
1. Wsparcie emocjonalne – obecność i uważne słuchanie
Najważniejszą formą pomocy jest bycie przy osobie chorej na raka. Nie zawsze potrzebne są słowa – czasem wystarczy obecność, wspólne milczenie czy wysłuchanie pacjenta bez oceniania. Tego rodzaju wsparcie psychologiczne w chorobie nowotworowej daje choremu poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia.
2. Rozmowa o chorobie – szczerość i szacunek
Bliska osoba w trakcie leczenia onkologicznego przeżywa wiele trudnych emocji: lęk, złość, rezygnację. Warto rozmawiać szczerze, ale z wyczuciem. Nie pocieszaj na siłę ani nie bagatelizuj choroby i jej powikłań („wszystko będzie dobrze”), bo takie słowa mogą przynieść odwrotny efekt. Autentyczność i szacunek w rozmowie są kluczowe.
3. Wsparcie praktyczne – pomoc w codziennych obowiązkach
Pomoc pacjentowi onkologicznemu często polega na odciążeniu go w codziennych czynnościach. Możesz zaoferować:
- robienie zakupów i gotowanie,
- pomoc w transporcie na badania czy wizyty,
- zajęcie się formalnościami np. sprawami urzędowymi, finansowymi,
- opiekę nad dziećmi.
Pamiętaj, aby uzgodnić z bliskim co naprawdę jest potrzebne i “mierz siły na zamiary”. Nie obiecuj wsparcia, którego nie jesteś w stanie zapewnić. Leczenie choroby nowotworowej może trwać kilka miesięcy, a czasem wiele lat, więc poza myśleniem o bieżących potrzebach, warto przygotować się również na przyszłość. Takie realne wsparcie da choremu więcej energii na skupienie się na leczeniu.
4. Akceptacja emocji – daj przestrzeń na trudne chwile
Rola rodziny w leczeniu nowotworowym polega także na akceptacji emocji chorego. Smutek, złość czy wycofanie to naturalne reakcje. Wsparcie polega na tym, by nie oceniać i nie wymagać „bycia silnym” – pozwól choremu przeżywać swoje emocje we własnym tempie.
5. Jakość życia w trakcie leczenia raka
Życie osoby chorej nie powinno koncentrować się tylko na chorobie. Zachęcaj do drobnych aktywności, które sprawiają przyjemność – spaceru, rozmowy z przyjaciółmi czy hobby. To pomaga utrzymać poczucie normalności i wspiera zdrowie psychiczne.
6. Unikaj presji i porównań
W dobrej wierze bliscy często proponują „cudowne terapie”, niezweryfikowane metody leczenia czy historie znajomych, którzy „też mieli raka i sobie poradzili”. Tymczasem takie podejście może wywołać u pacjenta frustrację, poczucie winy i złość.
- Nie namawiaj chorego do niesprawdzonych terapii – mogą być nie tylko nieskuteczne, ale i niebezpieczne. Zawsze pytaj lekarza prowadzącego, czy dana metoda leczenia, czy suplement jest sprawdzona i bezpieczna dla chorego.
- Nie porównuj bliskiego do innych pacjentów („koleżanka miała to samo i wyzdrowiała”) – każdy przypadek jest inny, a takie porównania mogą podważać poczucie indywidualności i bezpieczeństwa.
Najlepszym wsparciem jest towarzyszenie w wyborach podejmowanych wspólnie z zespołem medycznym i wzmacnianie chorego w jego własnej drodze przez leczenie.
7. Pamiętaj też o sobie
Opiekunowie często zapominają o własnych potrzebach. Tymczasem, aby skutecznie wspierać bliską osobę z rakiem, trzeba dbać o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne. Skorzystaj z odpoczynku, rozmowy z psychologiem czy spotkań ze znajomymi – to nie egoizm, ale warunek, by móc realnie pomagać.
Podsumowanie
Jak wspierać bliską osobę w chorobie nowotworowej?
Najważniejsze to: obecność, empatia, pomoc w codziennych obowiązkach, unikanie presji i porównań oraz akceptacja emocji chorego. Rodzina i przyjaciele są nieocenionym filarem – obok leczenia medycznego – w walce z nowotworem. Jeśli czujesz, że potrzebujesz dodatkowych narzędzi, warto sięgnąć po wsparcie psychoonkologa, który pomoże zarówno pacjentowi, jak i jego bliskim.
📖 Bibliografia:
- Heszen-Celińska, I., Sęk, H. (2007). “Psychologia zdrowia”. Wydawnictwo Naukowe PWN.
- de Walden-Gałuszko, K. (2011). “Psychoonkologia”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Holland, J. C. (red.) (2010). “Psycho-Oncology”. Oxford University Press.
- Stamataki, Z., Ellis, J., Costello, J., Field, C., & Newman, C. (2015). “Chronicles of informal caregiving in cancer: Support needs and interventions”. Psycho-Oncology, 24(6), 617–623.